کاربرد تکنولوژی دیجیتال در سمعکها سبب شده که آنها عملکرد بهتری داشته باشند. دانستن اطلاعاتی درباره ویژگیهای سمعکهای هوشمند کمک میکند که شما بهتر با دیگران، تکنولوژیهای مورد علاقهتان و دنیای اطرافتان در ارتباط باشید.
سمعکهای هوشمند از نظر شکل ظاهری ممکن است نامرئی، پشت گوشی یا ریک یا رایت (RIC/RITE) باشند. منظور از هوشمند، تکنولوژی سمعک است و ارتباطی با شکل ظاهری سمعک ندارد. برای نمونه، سمعک نامرئی هوشمند یعنی سمعکی که از نظر تکنولوژی، هوشمند است و از نظر شکل ظاهری نامرئی است.
کیفیت صدا
در تکنولوژی هوشمند وایرلس به جای اینکه هر سمعک عملکرد مستقلی داشته باشد، سمعک گوش راست و چپ مثل یک سیستم واحد و کامل عمل میکنند. در این تکنولوژی هر دو سمعک از صدای ورودی بهصورت اشتراکی استفاده میکنند و تصمیمگیری برای پردازش صدا بر اساس اطلاعات ترکیبی از هر دو سمعک صورت میگیرد. برای نمونه، اگر سمعک گوش راست بخواهد از حالت جهتداری میکروفون استفاده کند هر دو سمعک در یک زمان در این حالت قرار میگیرند.
سرعت انتقال اطلاعات در سمعکهای هوشمند در حد نانوثانیه (یک بیلیونیم ثانیه) است، این سرعت سریعتر از سرعتی است، که مغز انسان میتواند کشف کند. برای کاربر سمعک این تغییرات در زمان واقعی احساس میشود. بنابراین پردازش صدا بهطور همزمان در هر دو سمعک انجام میشود و کیفیت صدا برای فرد بهبود مییابد.
مکانیابی
شما به همین دلیل با دو گوش به دنیا آمدید. شنوایی دو گوشی باعث میشود که ما به سرعت منبع صدا را مکانیابی کنیم، به دلیل اینکه مغز تفاوتهای زمانی و شدتی را که از هر طرف سر دریافت میکند، آنالیز کند. هنگامی که هر دو گوش کم شنوا است، مکانیابی یکی از دلایلی هست که شنواییشناس تجویز دو گوشی سمعک را توصیه میکند.
راحتی شنیداری
تکنولوژی وایرلس یا بلوتوث در سمعکها، همچنین منجر بهراحتی فرد میشود. سمعکهای هوشمند بلوتوثدار را میتوان طوری تنظیم کرد که با تغییر برنامه یا ولوم در یک سمعک، این تغییر بهطور خودکار در گوش دیگر نیز اعمال شود.
ویژگی دیگر ارتباط وایرلس، انتخاب دکمه تغییر برنامه در یک سمعک و دکمه کنترل ولوم در سمعک گوش دیگر میباشد. وقتی ولوم یا برنامه سمعک نیاز است که تغییر کند، شما فقط کافی است این تغییر را روی یک سمعک اعمال کنید، سمعک گوش دیگر بهصورت خودکار تغییر خواهد کرد.
اتصال
سمعکهای هوشمند اغلب قادر به اتصال بیسیم با دستگاههای دیگر و همچنین با همدیگر هستند. تکنولوژیهای گوناگونی باعث این ارتباط بیسیم میشوند، متداولترین آنها میدانهای مغناطیسی، مدولاسیون فرکانس (FM) و بلوتوث است.
برخی از این تکنولوژیها را در سمعکهای آنالوگ تجربه کردهایم، مانند استفاده از میدانهای الکترومغناطیسی که میتوان آنرا به وسیله آنتنی در سمعک بهنام تلهکویل (telecoil) جمعآوری کرد. با پیشرفت تکنولوژی در سمعکهای بلوتوثی، از تلهکویل میتوان استفاده بهتری کرد. تلهکویل در سمعک هوشمند بلوتوثدار میتواند سیگنال را از گوشی تلفنی که نزدیک یک سمعک است، جمعآوری کرده و سپس سیگنال را به سمعک گوش دیگر ارسال کند. این ویژگی باعث میشود که فرد صدای مخاطب را در هر دو سمعک (گوش) بشنود، همچنین بهطور موثری نویز محیط حذف میشود.
میدانهای الکترومغناطیسی را همچنین میتوان با نصب حلقه القایی (Induction loop) در اطراف اتاق ایجاد کرد. هر فردی در اتاق که سمعک دارد، میتواند با تلهکویل بهراحتی بشنود. خیلی از اماکن عمومی مثل سالنهای سینما از این تکنولوژی استفاده میکنند.
بلوتوث تکنولوژی نسبتا جدیدی است، این تکنولوژی پتانسیل خوبی برای تحولی مهم در بهبود عملکرد سمعکها دارد. بیشتر سمعکهای بلوتوثی قادرند با رابط به دستگاههای دارای بلوتوث متصل شوند. این رابط (استریمر) میتواند سیگنال بلوتوثی را به سیگنالی تبدیل کند که بوسیله گیرنده اِفاِم (FM) یا تلهکویل دریافت شود. برای نمونه، سمعک بلوتوثی شما میتواند بهصورت بیسیم به استریمر متصل شود و استریمر با بلوتوث به موبایل شما وصل شود. هنگامی که فردی با موبایل شما تماس میگیرد، استریمر این تماس را نشان میدهد و امکان میدهد به شما که سیگنال صوتی را مستقیم به سمعکتان ارسال کنید.
سمعکهای هوشمند قادرند که مستقیم و بدون رابط (استریمر) به موبایل آیفون (دارای سیستم عامل iOS) متصل شوند. بهتازگی این تکنولوژی برای موبایلهای دارای سیستم عامل اندروید هم فراهم شده، البته ممکن است این تکنولوژی تا مدتی انحصاری باشد.
چندین سال است که سمعکها بهصورت خودکار با توجه به صدا ورودی ولوم را افزایش یا کاهش میدهند. این ویژگی نیاز به تغییر فیزیکی ولوم توسط خود شخص را به حداقل رسانده است. در صورت استفاده از ولوم شما ممکن است صداهای خیلی بلند را کاهش دهید، اما در همان زمان ممکن است شما صداهایی را کاهش دهید که نیاز به افزایش برای بهبود درک گفتار دارند.
اکنون، سمعکهای هوشمند با استفاده از تکنولوژی دیجیتال قادرند که صداها را به نواحی فرکانسی متفاوتی بهنام کانالها تقسیم کنند. ولوم هر کانال میتواند بهطور مستقل تنظیم شود، بهطوری که برخی از صداها بیشتر تقویت و برخی کمتر تقویت شوند، این سیستم تاحدی شبیه به اکولایزر استریو است. میزان تقویت در هر کانال را شنواییشناس با استفاده از نرمافزار انجام میدهد.
ولوم کنترل دستی سمعک، شدت (بلندی) صدا را بهصورت کلی تغییر میدهد. این ولوم کنترلها ممکن است به شکل کلید کوچک یا ولوم کنترل چرخشی و در برخی موارد بهصورت ریموت کنترل باشند.
کانال (Channel)
گفتار از فرکانسهای متفاوتی تشکیل شده است. فرکانسهای پایینتر که واکهها (Vowels) را تشکیل میدهند و بلندی گفتار را تامین میکنند و فرکانسهای بالاتر که عمدتا همخوانها (Consonants) هستند و در وضوح گفتار نقش دارند. در افراد مبتلا به پیرگوشی، فرکانسهای بالا نسبت به فرکانسهای پایین بیشتر تحت تاثیر قرار میگیرند، بنابراین این افراد اغلب صداهای گفتاری را میشنوند، اما درک نمیکنند و مطمئن نیستند که دیگران چه میگویند.
کانالهای سمعک، گفتار و صداهای ورودی دیگر را به اجزا فرکانسی متفاوتی تقسیم میکنند. بدین وسیله، سمعک میتواند مقداری دقیقی از تقویت (و تراکم) را برای هر فرکانس بر اساس کم شنوایی و نیازهای شنیداری فرد فراهم کند.
تعداد کانالهای موجود در سمعکها متفاوت است. با کانالهای بیشتر، امکان تنظیم دقیقتری برای کم شنوایی شما فراهم میشود. همچنین، آنالیز صداهای محیطی دقیقتر انجام میشود، بهطوری که این آنالیز میتواند عملکرد سایر ویژگیها سمعک را بهبود بخشد. بااینحال، تعداد کانالهای بیشتر همیشه بهتر نیست. چنانچه تعداد کانالها بیشتر از 15 تا 20 کانال باشد، ممکن است باعث پیچش صدا شود. همچنین در برخی موارد ممکن است، سمعکهای دارای تعداد کانال بیشتر در مقایسه با سمعکهای دارای تعداد کانال کمتر باعث بهبود قابلتوجهی نشوند.
در مجموع، تقریبا 20-17 محدوده فرکانسی که مربوط به گفتار است در حلزون شنوایی وجود دارد. بنابراین، بیشتر کمپانیهای تولیدکننده سمعک این تعداد کانال را مناسبترین حالت در نظر گرفتهاند. بااینحال، تحقیقات نشان داده است، که 8-4 کانال برای بیشتر کم شنواییها کافی است و نیازی به تعداد کانال بیشتر نیست.
تراکم (Compression)
تفاوت بین آهستهترین صدای که میتوانید بشنود و بلندترین صدایی که میتوانید بهراحتی تحمل کنید، محدوده پویایی (Dynamic range) نامیده میشود. بهطور معمول کم شنوایی حسیعصبی و آمیخته باعث میشوند که محدوده پویایی کاهش یابد. هنگامی که محدوده پویایی کاهش یابد، صداهای آهسته را فرد نمیشنود، اما صداهای بلند هنوز در سطح شدتی یکسانی با افراد دارای شنوایی طبیعی درک میشوند. این پدیده رکروتمنت (Recruitment) نامیده میشود.
بنابراین چنانچه سمعک صداهای بلند را مشابه صداهای آهسته تقویت کند، افراد دارای محدوده پویایی کاهشیافته، صداهای بلند را بهصورت بلند و ناراحتکننده دریافت میکنند. به همین دلیل، سمعکهای دیجیتال و هوشمند از تراکم استفاده میکنند. تراکم باعث تقویت بیشتر برای صداهای آهسته میشود، بهطوری که صداهای آهسته قابل شنیدن شوند و تقویت کمتر برای صداهای بلند، بهطوری که صداهای بلند آزاردهنده نباشند.
سیستم مهارکننده سوت (Feedback Cancelling)
چنانچه صداهای تقویتشده از مجرای گوش نشت پیدا کنند، دوباره وارد میکروفون سمعک میشوند، این صداها دوباره تقویتشده و با شدت صوتی بلندتری شنیده میشوند. صداهای تقویتشده دوباره از مجرای گوش نشت پیدا کرده و وارد میکروفون شده و دوباره تقویتشده و این بار حتی با شدت صوتی بلندتری شنیده میشوند. چنانچه این سیکل ادامه یابد، سمعک شروع به سوت زدن میکند. این سیکل، حلقه فیدبک (Feedback loop) نامیده میشود.
سمعکهای دیجیتال و هوشمند قادرند، حلقه فیدبک را بوسیله تولید صداهای تقویتشده در فاز مخالف از بین برده و آنها را مهار یا از بین ببرند. اگر این روش به اندازه لازم کارآمد نبود، برخی از سمعکهای دیجیتال همچنین میتوانند، برای تعیین اینکه کدام فرکانس و چه میزان تقویت صدا باعث ایجاد حلقه فیدبک میشود، از کالیبراسیون فیدبک استفاده کنند. در این حالت صداها تاحدی تقویت میشوند که باعث فیدبک نشوند.
سایر سمعکهای دیجیتال برای ثبت تمام صداهایی که پردازش و تقویت میکنند از حافظه داخلی استفاده میکنند. ثبت صداها باعث میشود که صداهای نشت کرده از مجرای گوش تشخیص داده شده و کنار گذاشته شوند، بهطوری که دیگر آنها نتوانند حلقه فیدبک را بوجود آورند.
برخی سمعکهای دیجیتال همچنین حلقه فیدبک را بوسیله تغییر فرکانس صداها به میزان کمی (انتقال فرکانسی) قبل از تقویت از بین میبرند، بهطوری که همان صدا هرگز دوباره تقویت نمیشود.
کاهنده نویز (Noise Reduction)
یکی از پُر چالشترین محیطهای شنیداری برای افراد کم شنوا، درک گفتار در حضور نویز زمینه است. سیستم کاهنده نویز در سمعکها سعی میکند، گفتار را از نویز تشخیص دهد و این دو را از هم جدا سازد، با کاهش سطح شدت نویز، گفتار میتواند با تلاش شنیداری کمتری شنیده شود.
سمعکهای هوشمند از الگوریتمهای متفاوتی برای تفکیک گفتار از نویز استفاده میکنند. با توجه به اینکه گفتار نسبت به نویز تمایل دارد، که نوسانات بیشتری داشته باشد، بیشتر سمعکها روی نوسانات دامنه (شدت صدا) تمرکز میکنند. چندتایی هم روی نوسانات فرکانس تمرکز میکنند، با فرض اینکه گفتار محدوده فرکانسی وسیعتری دارد. تعداد کمی از الگوریتمها هم از معیار احتمالات برای محاسبه مقدار نویز و گفتار موجود در هر کانال سمعک استفاده میکنند، برای کانالهایی که احتمال وجود نویز نسبت به گفتار بیشتر هست، تقویت کمتری در نظر گرفته میشود.
از شما عزیزان ممنون هستیم که تا این قسمت از مقاله با ما همراه بودید. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد. از شما خواهشمندیم که مقالات ما را در شبکه های اجتماعی با دوستان خود به اشتراک بگذارید.
با تشکر
کلینیک تخصصی ارزیابی شنوایی و تجویز سمعک صدا با بیش از 10 سال سابقه در زمینه ارائه خدمات شنوایی، توانبخشی تعادلی و تجویز سمعک از معتبرترین کلینیک های شنوایی سنجی در شمال شهر تهران می باشد. در این مرکز انواع و اقسام تست های شنوایی سنجی و تعادلی با پیشرفته ترین و به روزترین دستگاه های حال حاضر دنیا انجام می شود و با اکثر شرکت های سمعک بزرگ دنیا همکاری داشته و نمایندگی سمعک های شرکت های بزرگ زیمنس، ویدکس، اتیکن و چند شرکت معتبر دیگر در شهر تهران می باشد.